Şili Antarktika Enstitüsü (INACH) ile TÜBİTAK MAM Kutup Araştırma Enstitüsü arasındaki mevcut iş birliği, Yüksek Enlem Deniz Ekosistemleri Dinamik Araştırma Merkezi’nde (IDEAL) araştırmacı olan María José Nariño, Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferine misafir araştırmacı olarak katıldı. 4. Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferi (TASE IV), Norveç’in Tromsø kentinden başlayarak önce Svalbard’a daha sonra Arktik Okyanusunun derinliklerine ilerleyen Norveç bayraklı bilimsel araştırma gemisi PolarXplorer’da gerçekleştirildi. Sefer boyunca rota üzerinde 54 farklı istasyondan numuneler toplandı. TASE IV’te Bulgar ve Şilili araştırmacılar da misafir edildi. Şili Antarktika Enstitüsü (INACH) ile TÜBİTAK MAM Kutup Araştırma Enstitüsü arasındaki mevcut iş birliği, Yüksek Enlem Deniz Ekosistemleri Dinamik Araştırma Merkezi’nde (IDEAL) araştırmacı olan María José Nariño’ya, Arktik Okyanusunda bilimsel çalışmalar gerçekleştirmesi adına büyük bir olanak sağladı. Nariño, iklim değişikliğinden kaynaklanan çevresel koşullar sonucu tepki gösteren fitoplanktonların çeşitliliğini, bolluğunu ve ekolojisini incelemek amacıyla, 2024 yılı yaz aylarında kuzey yarımkürede gerçekleştirilen 4. Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferine misafir araştırmacı olarak katıldı.

“EN ÖNEMLİ SAHA KISMI ARKTİK OKYANUSUNUN SIĞ DERİNLİKLERİNDEN SU NUMUNELERİ ALABİLMEKTİ”

Görev sırasında Nariño, fitoplankton ağları ve gelişmiş filtreleme teknikleri kullanarak numunelerini topladı. Bu araştırması ile genetik çeşitliliğin analizine ve Arktik sularda bulunan toksinlerin tespitine katkıda bulunuyor. Nariño, “Benim çalışmamdaki en önemli saha kısmı Arktik Okyanusunun sığ derinliklerinden su numuneleri alabilmekti. Fitoplankton ağıyla dikey troller de yaptık. Tüm bu örneklemeleri, projemizin bir sonraki aşaması olan laboratuvar analizlerinde kullanabilmek için şişelerde sakladık” dedi. Nariño deneyimiyle ilgili ise şunları vurguladı: “TASE IV’te çok şey öğrenme fırsatım oldu. Sefer süresi boyunca tüm araştırmacılarla paylaşımlarda bulundum. Saha çalışması sırasında birbirimize destek olduğumuz göz önüne alındığında, çok zenginleştirici bir deneyimdi.” Projenin yürütücüsü olan IDEAL Merkezi araştırmacısı Dr. José Luis Iriarte ise “Arktik Okyanusu, özellikle Avrupa’daki küresel değişimlerin hassas bir göstergesidir. Bu bölge benzersiz ekosistemlere ve yüksek biyoçeşitliliğe ev sahipliği yapıyor ve Antarktika gibi dünyanın diğer bölgelerine kıyasla yaşanan hızlı ısınma nedeniyle tehdit altında” dedi. Iriarte, bu projenin sonuçlarının fitoplanktonun kutup bölgelerindeki iklim değişikliklerine nasıl tepki verdiğini ortaya çıkaracağını vurguladı. “Bu değişiklikler, küçük organizmaların baskınlığının arttığı kutup bölgelerinde türlerin bileşimini ve bolluğunu değiştiriyor. Ayrıca fitoplanktonun bileşimindeki ve bolluğundaki değişiklikler, daha yüksek trofik seviyeleri etkileyecek ve hem deniz faunasını hem de insan sağlığını etkileyen toksik veya zararlı türlerin ortaya çıkmasına neden olabilir” şeklinde ekledi.

TÜBİTAK MAM KOORDİNASYONUNDA

TASE IV, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı himayelerinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın desteğiyle ve TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü koordinasyonunda gerçekleştirildi. Kuzey Kutbu’ndaki iki ülke arasındaki bu öncü iş birliği, her iki ülkenin de Antarktika’da birkaç yıldır sürdürdüğü ve yalnızca bilimsel ve lojistik yönleri değil, eğitim yönlerini de içeren ilişkilerden ileri geliyor. Bu ortak çalışma, kutup araştırmalarında önemli bir ilerlemeyi temsil ederek, bu bölgelerin aşırı hassas ekosistemlerini korumaya yönelik çabaları bir araya getirmekte ve iklim değişikliğinin etkilerinin en belirgin ve acil olduğu alanlarda araştırmaların sürdürülmesinin önemini vurguluyor.