GEBZE SAYESİNDE 7 BUÇUK MİLYAR DOLARLIK YATIRIM YURTİÇİNDE KALACAK

Gebze’de bulunan TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Enerji Enstitüsü önderliğinde; 4 farklı kuruluştan 60 mühendisin 5 yıllık çalışması sonucunda kazanılan MİLHES ile 7,5 milyar dolarlık yatırımın yurt içinde kalması hedefleniyor. Türkiye’nin yoğun yatırım ihtiyacı bulunan hidroelektrik santrallerinde kullanılan bileşenlerin yerlileştirilmesi amacıyla başlayan Hidroelektrik Santral Bileşenlerinin Yerli Olarak Tasarımı ve Üretimi (MİLHES) projesi ile tamamı yerli üreticilerle hayata geçirilen projeler sayesinde gelecekte yapılması planlanan yaklaşık 7,5 milyar dolarlık HES elektromekanik ekipman yatırımının yurt içinde kalması amaçlanıyor. YERLİ İMKÂNLARLA EN BAŞTAN TASARLANARAK ÜRETİLDİ MİLHES projesi ile ilk kez tüm teçhizatın tasarlanıp, üretildiği ve uygulandığı bir santral hayata geçirildi. Proje kapsamında, en baştan tasarlanan ve Milli Hidroelektrik Santralin temelini oluşturan düşey dip Francis türbini ile bağlantılı olduğu senkron generatör, hız regülatörü, ikaz sistemi, kontrol ve koruma sistemleri ile tüm diğer yardımcı bileşenler KEPEZ-1 hidroelektrik santralinin 11 MVA kurulu güce sahip ünitesinde devreye alındı. Senkron generatörü ve Francis tipi türbini sırasıyla TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsü ve TOBB ETÜ tarafından tasarlanan ünitede; generatörün imalatı TEMSAN’da, Francis türbini model testleri TOBB ETÜ test laboratuvarında, türbin üretimi ise GİMAS A.Ş. tesislerinde gerçekleştirildi. SANTRALLERİN MALİYETİ DÜŞÜRÜLECEK Proje kapsamında kontrol ve koruma sistemleri, ikaz sistemi ve hız regülatörü tasarım ve üretimleri, ünite kabul testleri ve IEC60041 standardına göre verim ölçümü vb. testler TÜBİTAK MAM tarafından gerçekleştirildi. Bu sayede, bir HES ünitesinin üretilip devreye alınmasına yönelik metodolojik deneyim kazanıldı. MİLHES projesi ile 11 MVA kapasiteli Kepez-1 HES’in başarıyla tamamlanması sonrasında hedef 44 MVA’ya yükseltilerek çalışmalar başladı. 26 Kasım 2020’de imzalanan sözleşme ile Ankara Sarıyar Barajı’nda ekonomik ömrünü tamamlamış HES bileşenleri 44 MVA gücünde ve verimi artırılmış sistemlerle yenilenecek. Böylece Türkiye 100 MW üzeri kurulu güce sahip HES’ler için yerli tasarım ve üretim kabiliyetine kavuşacak. ‘Ar-Ge’den başlayarak uygulamaya alınan nihai ürüne’ ulaşan bu proje ile HES’lerin verimliliği artırılırken gelecekte kurulacak yeni santrallerin maliyeti de düşürülmüş olacak.